การเพาะเมล็ดไม้

การเพาะเมล็ดไม้ให้งอก มีสิ่งที่เราต้องคำนึงหลักๆ ดังนี้

• ความชื้น ในการเพาะก็คือน้ำที่เราใช้รดนั้นเอง ซึ่งต้องสม่ำเสมอ ตลอดระยะเวลาในการงอก

• อุณหภูมิ ส่วนมากเราไม่ต้องทำอะไร เว้นแต่ฃนิดที่เพาะยากๆ อาจจะต้องใช้วิธีเพราะในระบบปิด เพื่อให้อุณหภูมิคงที่

• ออกชิเจน มีในอากาศอยู่แล้ว

• แสงแดด เฉพาะพวกพืชเบิกนำ เช่น สาบเสือ หญ้าคา สาบแร้งสาบกา

สรุปก็คือ เราจัดการเตรียมเมล็ดให้ความชื้นพร้อมเข้าสู่เมล็ดและให้ความชื้นด้วยการรดน้ำสม่ำเสมอ ก็เพียงพอ จะเห็นว่าการงอกของเมล็ดไม่ได้ใช้ธาตุอาหารเลย พืชใช้อาหารจากเมล็ดในการงอกเป็นต้นกล้าต่อไป ดังนั้นในการเพาะเมล็ด วัสดุเพาะ จะต้องไม่มีมีธาตุอาหาร เพื่อป้องกันการซักนำเชื้อโรค ในทางวิชาการป่าไม้ จะใฃ้ทรายอย่างเดียว ส่วนผมใช้2 รูปแบบดังนี้

• 1.ทรายหยาบ ใช้สำหรับเพาะจำนวนมาก ในแปลงเพาะซึ่งทำจากอิฐบล็อค กว้าง 3 ก้อน ( 120 เซนติเมตร) ยาว ไม่จำกัดแล้วแต่พื้นที่ ระยะห่างแต่ละ แปลง 50-60 เซนติเมตร เพื่อง่ายสะดวกในการทำงาน ใส่ทรายหยาบสูง 15 เซนติเมตร ก่อนนำมาใช้ครั้งแรก ควรตากแดด หรือคั่วทรายเพื่อฆ่าเชื้อโรค ทรายอาจจะซื้อจากร้านวัสดุก่อนสร้าง หรือ เอาจากริมแม่น้ำหรือ ตะกอนทรายที่ พัดมากับฝน ตามหัวไร่ปลายนาก็ได้

• 2.ทรายหยาบ/ขุยมะพร้าว 1 / 1 กรณีที่เพาะจำนวนน้อย แบบพวกเราชาวขุนดง เพราะเองปลูกเอง ในกระถางขนาด 8 นิ้ว ใส่วัสดุทั้งที่ผสมเข้ากันแล้ว ให้เหลือขอบประมาณ 2 เซนติเมตร ขุยมะพร้าวที่ใ่สเข้าไปจะทำหน้าที่ รักษาความชื้น เพราะวัสดุถูกยกสูงจากพื้น ไม่เหมาะกรณีเพาะในแปลง ทำให้ความชื้นระเหยได้เร็ว และยังกันไม่ให้ ทรายไหลออจากกระถาง ก่อนใช้ควรล้างขุยมะพร้าว 3 รอบ หรือทิ้งใว้ให้โดนฝนอย่างน้อย 3 ห่าใหญ่ๆ เพื่อขจัดแทนนิน ที่จะยับยั้งการงอกและเจริญเติบโตของกล้าไม้ ข้อดีของวิธีนี้ นอกจากจะสะดวกในการเพาะจำนวนน้อยๆแล้ว ยังสามารถเคลื่อนย้ายหนีปัญญาต่างๆเช่น หอยทาก ไก่ หมา แมว หรือยกให้เป็นของฝากสำหรับแขกที่มาเยือน

ทั้งสองวิธีที่ว่ามา สามารถเพาะได้ทุกชนิด และไม่ต้องกังวลเรื่องเชื้อโรคที่จะรบกวนกล้าไม้ ส่วนบางคนอาจจะใช้ขุยมะพร้าว ดินถุง หรืออื่นๆ อาจจะต้องทดลองเป็นชนิดๆ แต่หากไม่อย่างพลาดเลย ก็ใช้ วัสดุเพาะทั้งสองแบบที่ผมบอกได้เลย ครับ

---

การเพาะพื้นฐาน

วันนี้จะสอนวิธีการเพาะพื้นฐานก่อนที่จะลงลึกการเพาะเมล็ดแต่ละประเภท เมื่อเตรียมวัสดุเพาะ คือทรายล้วนสำหรับแปลงที่ติดพื้นดิน หรือทราย+ขุยมะพร้าว 1/1 ถ้าใช้กระถาง ตะกร้า หรืออื่น เรียบร้อยแล้ว การเพาะเมล็ดให้ทำเป็นพื้นฐานดังนี้

• เรียงเมล็ดให้ห่างกัน 1 เท่าในท่านอน แต่ไม่เกิน 1 เซนติเมตร กรณีที่เมล็ดใหญ่หรือยาวกว่า 1 เซนติเมตร หรือโรยกระจาย ในกรณีเมล็ดขนาดเล็ก

• โรยวัสดุทับอีกรอบให้พอมิด ห้ามหนาเกิน 1 เท่าในท่านอนของเมล็ด เพื่อคลุมเมล็ดไม่ให้ถูกแสงโดยตรง ความหนาที่กำหนดห้ามเกินหนึ่งเท่าในท่านอนของเมล็ด เพราะว่าเมล็ดแต่ละขนาดมีแรงดันไม่เท่ากัน

• รดน้ำพอชุ่ม

• ปักป้ายชื่อ และวันที่เพาะ เพื่อเก็บข้อมูลระยะเวลาในการงอก ครั้งต่อไปจะได้วางแผนการเพาะได้ง่ายขึ้น

• รอจนกว่าจะงอก จึงย้ายลงถุงชำต่อไป

ที่มา : อ.นพพร นนทภา